Przeglądając materiały dotyczące produktów konopnych, niejednokrotnie możemy się natknąć na zagadkowe pojęcie „układ (system) endokannabinoidowy”. Ale czym on właściwie jest? Z czego się składa? Jaka jest jego rola? Jakie ma znaczenie w kontekście CBD? Rosnące zainteresowanie substancjami pochodzącymi z konopi niesie za sobą coraz więcej badań dostarczających odpowiedzi na te pytania. Na system endokannabinoidowy (ECS – endocannabinoid system) składają się receptory kannabinoidowe wraz z oddziałującymi na nie endokannabinoidami oraz enzymy – białka regulujące.
Receptory kannabinoidowe oznacza się skrótem CB (od angielskiego cannabinoid receptors). Wyróżnia się dwa ich typy – CB1 oraz CB2. CB rozlokowane są w całym organizmie. Występują zarówno w ośrodkowym układzie nerwowym – w wielu obszarach mózgowia i w rdzeniu kręgowym, jak również w innych narządach i układach. Z centralnym układem nerwowym kojarzony jest przed wszystkim typ CB1, natomiast typ CB2 występuje przede wszystkim w komórkach układu odpornościowego i w mniejszej ilości w mózgu. Wśród innych receptorów, na które wpływają endokannabinoidy, wymienić możemy na przykład receptor TRPV1 odpowiedzialny za termoregulację i odczuwanie bólu – wskazuje to na działanie endokannabinoidów również poza samym ECS.
Przedrostek „endo-” w nazwie „endokannabinoidy” oznacza, że nazwa dotyczy kannabinoidów produkowanych w organizmie, a nie dostarczonych z zewnątrz. Substancje te syntetyzowane są z lipidów i uwalniane do przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Najwcześniej odkryte i najlepiej poznane z tych związków to anandamid (N-arachidonyloetanoloamid) i 2-AG (2-arachidonyloglicerol). Ich ilość jest regulowana przez wyspecjalizowane białka – enzymy, które, w zależności od aktualnego zapotrzebowania, syntetyzują lub rozkładają kannabinoidy.
Układ endokannabinoidowy kontroluje działanie innych układów organizmu poprzez regulację wydzielania neuroprzekaźników. Neuroprzekaźniki to substancje przekazujące informacje z komórek nerwowych do komórek docelowych – innych komórek nerwowych, komórek mięśni lub gruczołów. Od uwolnionych neuroprzekaźników zależy przebieg procesów fizjologicznych zachodzących w organizmie – działając sprawnie, układ endokannabinoidowy zapewnia więc ich równowagę i harmonię. Ze względu na rozlokowanie receptorów CB w narządach całego ciała, ich działanie jest wielopłaszczyznowe.
Przykładowe układy, które, według badań, mogą znajdować się pod wpływem systemu endokannabinoidowego to:
– układ nerwowy
– układ sercowo-naczyniowy
– układ pokarmowy
– układ rozrodczy
– układ mięśniowy
Wśród procesów potencjalnie regulowanych przez ECS wymienia się między innymi:
– zapamiętywanie informacji
– stres i zaburzenia lękowe
– apetyt
– odporność
– odczuwanie bólu
i inne
Kannabinoidy można dostarczyć do organizmu również z zewnątrz. Ich naturalnym źródłem są rośliny. Kannabinoidy pochodzenia roślinnego to fitokannabinoidy. Należą do nich między innymi substancje zawarte w konopiach. Najbardziej znaną z nich jest THC, a zyskującą coraz większą popularność – CBD. Oprócz tych dwóch związków w konopiach znaleźć można jeszcze szereg innych, słabiej poznanych kannabinoidów. Początkowo działanie CBD wiązano w dużej mierze z oddziaływaniem na receptory systemu endokannabinoidowego, z biegiem czasu i wraz z publikacją coraz większej ilości badań, okazało się jednak, że mechanizm jego działania jest znacznie bardziej złożony. Bezpośrednie oddziaływanie CBD na receptory CB1 oraz CB2 zdaje się nie odgrywać aż tak znaczącej roli. Badacze sprawdzają również, czy CBD podwyższa poziom anandamidu poprzez hamowanie rozkładających go enzymów. Wbrew wcześniejszym opiniom, powiązanie CBD z układem endokannabinoidowym nie wyczerpuje zagadnienia dotyczącego mechanizmu działania tej substancji.
